CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, 1.Sarıyer Ekonomi Kongresi’nde; “Bu bütçenin adına iktidar ‘yatırım istihdam bütçesi’, ‘üretim bütçesi’ dedi. Ama yatırıma ayrılan payın çok üstünde borç ve faiz olması bunu asla yatırım bütçesi yapmaz. Biz de ‘bu borç, faiz, transfer bütçesi’ dedik” diye konuştu. Karabıyık ayrıca, “Bu ülkenin kaynakları çok. Bu ülkenin planlama eksiği var, yanlış kararlar, reformlarının hatalı politikaları var. İstihdam ile mücadele ederken ’20 yılda hiçbir şey yapılmadı’ demeyim ben size. Ama 17 istihdam paketi, 7 ekonomi paketi yapıldı. 24 paket yapıldı, istihdamda gelinen noktayı siz çok daha iyi takdir ediyorsunuz. Elde var sıfır” dedi.
Sarıyer Belediyesi ve Borsa Uzmanları Derneği tarafından bu yıl ilki düzenlenen ve iki gün sürecek olan “1. Sarıyer Ekonomi Kongresi”, Boğaziçi Kültür Sanat Merkezi’nde bugün başladı. Kongrede konuşma yapan CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, şu görüşleri lisana getirdi:
“YATIRIMA AYRILAN PAYIN ÜSTÜNDE BORÇ VE FAİZ OLMASI BU BÜTÇEYİ YATIRIM BÜTÇESİ YAPMAZ”
“Son yapılan bütçe, hala devam ediyoruz, komisyondayız. İşin komiği şu, bu bütçenin ismine iktidar ‘yatırım istihdam bütçesi’, ‘üretim bütçesi’ dedi. Ama yatırıma ayrılan payın çok üstünde borç ve faiz olması bunu asla yatırım bütçesi yapmaz. Biz de ‘Bu borç, faiz, transfer bütçesi’ dedik.
Bütçeler siyasi tercihleri içerir. Bütçenin büyük bir kısmı dolaylı vergilerden elde ediliyor. Bütçenin açıklarını veren de hem kur muhafazalı mevduata giden çıkışlar var seçim iktisadı için ayrılan çok büyük bir ölçü, cari transferler hesabı var. Borç ve faiz yükü var. Faiz anaparayı geçti. Bir taraftan da KİT’lerin zararları var. Güya Varlık Fonu’na devredilmişti lakin şu anda dayanak yapılmazsa hepsi yıkılacak durumda. Yanlış siyasetlerden ötürü bütçenin açık verdiği durumlar var.
“BAHAR YELLERİ ESTİĞİNİ ZANNETTİK. BİRDEN KASIRGALARA DÖNÜŞTÜRDÜ”
2000’li yıllardan sonra küreselleşmenin geldiği noktada küresel sermaye diye bir kavram karşımıza çıktı. Küresel sermaye, fon fazlası olan ülkelerden fon açığı olanlara doğru kaydı. Bu ülkeler de kendilerine kullanacak sermaye buldular. Eski moda IMF’e gitmek gereği de kalmadı. Cari açık veren bizim üzere ülkeler, cari açığı kapatmak değil lakin ‘sürdürülebilir cari açık’ diye bir kavram oluşturdular. Bu ülkelere direkt ya da dolaylı yatırımlar geldi. İtimat duyuyorsa direkt yatırım geldi. Biz direkt yatırımı tercih ederiz. İstihdam getirir, istikrar sağlar, katma kıymet yaratır ancak itimat duymadığı anda daha fazla dolaylı, hatta kısa vadeli sıcak para diye tabir ettiğimiz paralar da geldi. Bazen borsaya girdi. Bahar yelleri estiğini zannettik. Birden bir kıvılcımla çıktı, kasırgalara dönüştürdü. Türkiye bu meşakkatleri uzun müddet yaşadı.
Baktığımızda Türkiye’nin çok derin bir finans tarihi var. Bir bankerler olayı yaşandı. Yatırımcıların korunamadığı örneklerden biri, değerli bir darbe oldu orada. İntiharlar, her türlü aksilikler oldu.
Sermaye piyasası mevzuatı yatırımcıyı korumak ana gayesiyle oluştu. 2499 sayılı yasa, 3794, 6263 sayılı yasalar geldi, yeni enstrümanlar, yeni kurumlar geldi. Fakat bir boşluk dolmadı. Zira bu boşlukla ilgili bir siyasi istikrar lazımdı, kararlılık lazımdı. Hala yatırımcıların korunamadığını bugünlerde bile konuşuyorlar. Hala manipülasyonlar var. Bunlar bazen azaldı bazen devam etti. Hala kontrol eksiklikleri var ve maddelerde boşluklar var. Bunlar çok değerli.
Bir ülkenin iç tasarrufu yoksa, ulusal tasarruf seviyesi düşükse yabancı tasarruflarına bağımlısınız. Diğer türlü yatırım yapma fırsatınız olmayacak. O vakit da borç bulmak, günü kurtarmak, ismine ne derseniz yahut yatırım yapmak için yana yakıla borç almaya çalışıyorsunuz. Devlet dışarıdan aldığı borçların dışında, az evvel tabir ettiğim üzere fon arz eden ve talep eden tarafta, talep eden tarafta tartıyla yer aldığı için ve ‘Verin ben parayı kullanayım’ dediği için öbür tarafta şirketlere de daha az, sermaye piyasasına daha az fon, daha maliyetli gidiyor. Aslında hoş olan, küçük sermaye sahiplerinin tasarrufları olacak, ulusal tasarruf seviyesi yüksek olacak, bunlar ülke içi yatırımlara dönecek. İç tasarruf oranının kâfi olmadığı yerde yabancıların tasarruflarına ve onları ödeyerek kullanmaya bağımlı kalıyorsunuz. Onlar da pazarlık gücünü sizde kullanabiliyorlar. Sonra iktidar ‘Sizi IMF’ye muhtaç etmedik’ diyor.
“FİNANSAL OKURYAZARLIK OLURSA VATANDAŞ BİR BÜTÇEYİ EN BASİT HALİYLE OKUYABİLİR”
Finansal bilgi eksikliği, finansal okuryazarlık da ülkemizde kâfi noktaya gelmedi. Tüyolarla, vur-kaçlarla, birtakım süreçler de yapılıyor. Finansal okuryazarlık olursa vatandaş da iktidardakilerin yaptıklarını ya da bir bütçeyi en kolay haliyle okuyabilir. Oradaki neden-sonuç münasebetlerini kurabilir. Muvaffakiyetini ölçen kriterleri de görebilir. Algı idaresi de o vakit ortadan kalkar. Bu nedenle bir toplumun finansal okuryazarlığını sağlamak da bir siyasi tercihtir.
Geldiğimiz noktada sermaye piyasasında, sayın Genel Liderimiz da bu bahiste tweet atmıştı. Geçen gün de bahsin üzerinde durdu. Hakikaten kulağımıza gelenler, küçük yatırımcıların piyon olduğu, birtakım manipülasyonların yapıldığı ve sermaye piyasasında el altından ya da kontrol eksikliğinden birtakım kusurların yapılmış olması son derece kıymetli. Türkiye iktisadının daha yeterli noktalara gelmesinin en kıymetli kısmı gerçek ekonomik ıslahat paketleridir ve büyüme değil, kapsayıcı büyüme, bilhassa fırsat eşitliğinin sağlandığı ve iktisadi kalkınma olarak tanımladığımız refahtan hissenin her kesite yayıldığı bir iktisattır bizim modelimiz. Bütün çalışmalar bu istikamette devam ediyor.
“EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ OLURSA, AİLELERİN YOKSULLUĞUNUN ÇOCUKLARA MİRAS OLARAK GEÇMESİNİ ÖNLEMİŞ OLURSUNUZ”
Eğer siz, iktidar olarak eğitimde fırsat eşitliğini yaratırsanız, Türkiye’nin her yerindeki çocuklar aynı fırsat eşitliğinden yararlanırsa eğitimde, o zaman ailelerin yoksulluğunun çocuklara miras olarak geçmesinin de önünü kesmiş oluyorsunuz. Çocuklara daha iyi bir gelecek, çocukların kendi ayakları üzerinde durabileceği bir geleceği onlara temin etmiş oluyorsunuz.
Bu ülkenin kaynakları çok. Bu ülkenin planlama eksiği var, yanlış kararlar, reformlarının hatalı politikaları var. İstihdam ile mücadele ederken ’20 yılda hiçbir şey yapılmadı’ demeyim ben size. Ama 17 istihdam paketi, 7 ekonomi paketi yapıldı. 24 paket yapıldı, istihdamda gelinen noktayı siz çok daha iyi takdir ediyorsunuz. Elde var sıfır.
“TÜRKİYE’NİN KAYNAKLARI YETELİDİR”
Kaç Merkez Bankası Lideri, kaç Maliye Bakanı değişir. Olmadı değiş, olmadı değiş. Özerk değildir. Bu ülkede rezervler boşaltılmıştır. Merkez Bankası’nın karı yedek akçeleri zamanından önce alınmış, kaynak olarak kullanılmıştır. SGK’ya bir sürü sarfiyatlar havale edilmiş, ziyana uğratılmıştır. Bunun üzere sayabileceğim çok makus iktisat ve idare siyasetleriyle, hatta politikasızlığıyla bu sürece gelinmiştir. Ben de DÜZGÜN Parti çok bedelli Küme Başkanvekili’ne katılıyorum, Erhan Bey’e. Ümitsizliğe düşecek hiçbir şey yok. Türkiye’nin kaynakları kafidir. Yanlışsız siyasetlerle çok kısa müddet içerisinde, planlama ile bütün meselelerin çözüldüğünü daima birlikte göreceğiz. Bir ayda 3 ayda 6 ayda orta vadede yapabileceğimiz, bütün problemleri çözebileceğimiz takvimleri, projeleri planlayarak gidiyoruz. Eğitim bu kısmın olmazsa olmazıdır. O taşlar yerine oturduktan sonra iktisadi kalkınma olur. Tabana yayılmış toplumsal refahın, ekonomik refahın, hasebiyle siyasi refahın sağlandığı kapsayıcı bir büyümeden bahsediyoruz.”
